"Kan ik mijn kind verplichten tot therapie?", vroeg de moeder. "Ik vind wel dat hij het nodig heeft". Zij was niet de eerste vrouw die het aan me vroeg.

Ik ken een jonge vluchteling met veel gedragsproblemen. Hij is heel vlug boos, brengt heel veel onrust met zich mee en hij is niet te raken met woorden. In zijn voetbalteam zijn veel kinderen bang voor hem. Ze hebben last van zijn gedrag. Dit komt omdat hij grensoverschrijdend gedrag vertoont; hij slaat en schopt vlug en ontploft vaak. De meeste kinderen uit zijn team, hebben geen plezier meer in het spelletje met de bal omdat zijn gedrag overheerst.

Er zijn vele gesprekken gevoerd. Er zit al een heel team op van politie, jeugdzorg, maatschappelijk werk en school. Maar de situatie verandert niet. De jongen is gevlucht uit zijn thuisland en zijn ouders wonen nog daar. Hij woont in Nederland bij verzorgers. Hij heeft heel veel geweld meegemaakt, waardoor hij emotioneel verhard is. Wanneer je verhard bent, denk je anders en je zit dan in een overlevingsstand. Als je in een overlevingsstand zit, voel je niets meer; geen grenzen maar ook geen liefde. Je kunt niet naar je eigen gedrag kijken, laat staan het veranderen. Deze jongen snapte niet dat hij niet meer mocht komen bij het team waar hij elke week bij speelde. Iedereen zat voor de wedstrijd aan de limonade en hij wilde gewoon weer aanschuiven. Een van de begeleiders heeft hem via de achterdeur van de kantine weggeleid.

Als je al hard bent en je wordt afgewezen, word je nog harder. Hoe harder je wordt, hoe minder geweten je hebt. Ik houd mijn hart vast wanneer deze jongen in de puberteit komt. In de puberteit komt je persoonlijkheid meer tot uiting onder invloed van hormonen en worden emoties uitvergroot. Om dit niet te hoeven voelen, gaan veel kinderen aan de drugs. Wanneer je drugs gebruikt, voel je geen emoties. Je kunt hierbij de grootste misdaden op je geweten hebben, zonder dat je er iets bij voelt.

Het is belangrijk dat, wanneer het nodig is, vluchtelingen verplicht worden om in therapie te gaan wanneer ze een verblijfsvergunning krijgen. Staat dit in het contract dat ze moeten ondertekenen? Wij moeten er in Nederland voor zorgen dat wij in veiligheid kunnen opgroeien. Op de basisschool worden bij kinderen veel problemen al gesignaleerd. Maar doen we hier ook wat mee? Of is ons beleid nog te soft?

Voor je eigen kind geldt hetzelfde. Er zijn drie redenen waarom je kind therapie nodig heeft.

1. Het kind heeft veel last van zichzelf.
2. De omgeving (gezin, familie, buren, sportclub) heeft veel last van jouw kind. Ze wijzen hem af.
3. Je hebt weinig vat op je kind, afspraken worden niet nagekomen.

De wil tot verandering is het belangrijkste bij therapie. Soms zijn er grenzen nodig om deze wil tot stand te brengen. Voorafgaand aan de therapie kun je je kind een keuze geven: Of in therapie of nogmaals duidelijke afspraken (en consequenties). Soms wil dit ook nog wel eens helpen voor een gedragsverandering. Dit lukt meestal alleen wanneer er geen trauma aan ten grondslag ligt.

Wat nog beter helpt is om als ouder eerst aan je eigen emoties te werken. Wanneer je alle boosheid, irritatie en angst ten aanzien van je kind losmaakt, kun je zonder emotionele ondertoon een gesprek voeren met je kind over het nut van therapie. Hierdoor bereik je je kind veel beter, omdat deze voelt dat je het beste met hem voor hebt. En dat je het gesprek voert zonder eigen belang, maar alleen in het belang van hem. Dat geeft vaak de beste overredingskracht en dan krijg je vat op hem. 

Wanneer dit niet lukt, zou je hulp in kunnen roepen van mensen in de omgeving van je kind (familieleden of vrienden) die meer invloed op je kind hebben dan jij.

De fasen die je kind doormaakt in gesprekken zijn:

1. Bewustwording van zijn probleem
2. Acceptatie dat het zo is
3. Acceptatie dat er hulp nodig is
4. De actie om in therapie te gaan

In mijn praktijk heb ik verschillende kinderen en pubers gezien die door hun ouders werden gebracht. En als ze er eenmaal waren, vonden ze dit vaak nog prettig ook. Dit kwam omdat hun hoofd leger werd na een sessie. En wie wil dat nu niet!